ساختار قدرت در ایران عصر ناصری

Authors

  • سید محمدرحیم ربانی‌زاده استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  • لطف‌الله لطفی کارشناس‌ارشد تاریخ ایران اسلامی‌دانشگاه خوارزمی
Abstract:

این نوشتار در مطالعه ساختار قدرت در ایران عصر ناصری ، به بررسی ویژگی های ساختار قدرت در دو مقوله یکی فرم و صورت بندی ساختار قدرت ودیگری ماهیت سلطه و اقتدار خواهد پرداخت. ویژگی مشخص ساختار قدرت در ایران عصر ناصری ، استبداد بود . شاه مرکز ثقل و توزیع قدرت بود . در این ساختار ، دولت ، دربار و شخص شاه مقولاتی تفکیک ناپذیر بودندکه به تبع خود از موانع شکل گیری نهادهای مشروع و قانونی محسوب می شدند و پیدایش یک ساختار اداری و سیاسی بیرون از چهار چوب نظام خود کامه موجود ، امکان پذیر نبود . در چنین ساختاری امکان رشد طبقات اجتماعی بیرون از حکومت نیز وجود نداشت . ورود افکار متجددانه و نخستین تلاش ها برای انجام اصلاحات در ایران از نخستین چالش ها با ساختار قدرت در ایرن عصر قاجار بود.  از سوی دیگر با رشد شتابان تجارت خارجی و برخورد فزاینده تجار ایرانی با غرب و سفرهای خارجی و آشنایی با دستاوردهای تمدن غرب ، موجب آگاهی آنها از جایگاه طبقاتی اشان شد و به منافع طبقاتی خود در برابر حکومت خود کامه قاجار پی بردند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

طب عامیانه در ایران عصر ناصری

چکیده یکی از موضوعات مهم در تاریخ اجتماعی ایران عصر ناصری، که تابه‌حال چندان مورد توجه قرار نگرفته است، نقش و جایگاه طب عامیانه در نظام درمانی می‌باشد. نظام طب و درمان در این دوره به نوعی آمیخته با تقدیرگرایی و در شرایط فقدان و کمبود هر نوع خدمات طبی دولتی و نیز کم توجهی خود مردم نسبت به امور بهداشتی بود. در چنین شرایطی، باورهای عامیانه در ارائه نوع خدمت درمانگران مختلف در شاکله سه گروه عمده ح...

full text

حکمرانی، دولت و توزیع قدرت در گفتمان «ترقیِ» ایران عصر ناصری

چکیده حکمرانیِ ایرانی در سده‌ی نوزده میلادی، سرآغاز شکل‌گیری گونه‌ای دیگر از حکمرانی، متفاوت با دوره‌های پیشین بود. نوعی تغییر در سبک حکومت‌گری، که در نیمه‌ی دوم قرن و در عصر پنجاه‌ ساله‌ی ناصری، با به‌کارگیریِ مفهوم نظری و عملیِ «ترقی» برای توصیف آن از سوی نیروهای چندگانه‌ای که خواهان «ترقی» بودند، در یک گفتمان مفصل‌بندی شد؛ گفتمان «ترقی» و تغییر در حکمرانی، به کانون نوشتارها و کردارهای آن دوره م...

full text

حکمرانی، دولت و توزیع قدرت در گفتمان «ترقیِ» ایران عصر ناصری

چکیده حکمرانیِ ایرانی در سده ی نوزده میلادی، سرآغاز شکل گیری گونه ای دیگر از حکمرانی، متفاوت با دوره های پیشین بود. نوعی تغییر در سبک حکومت گری، که در نیمه ی دوم قرن و در عصر پنجاه ساله ی ناصری، با به کارگیریِ مفهوم نظری و عملیِ «ترقی» برای توصیف آن از سوی نیروهای چندگانه ای که خواهان «ترقی» بودند، در یک گفتمان مفصل بندی شد؛ گفتمان «ترقی» و تغییر در حکمرانی، به کانون نوشتارها و کردارهای آن دوره مب...

full text

ایران‌گرایی در تاریخ‌نگاری محلی عصر ناصری

در عصر ناصری، با طرح دربار و با هدف ثبت قلمرو جغرافیایی ایران، شمار زیادی تاریخ محلی نوشته شد. این آثار در نگاه نخست، تداوم گفتمان سنت تاریخ‌نگاری محلی و بازتاب هویت‌های بومی مناطق مختلف جغرافیایی ایران هستند، اما با نگاه عمیق‌تر به فرایند تکوین این طرح بزرگ، باید آن را کوششی آگاهانه و توأم با حس وطن‌دوستی از سوی درباریان و نخبگان فرهنگی برای ثبت و تحدید قلمرو سیاسی عصر قاجار در ذیل «ایران»، به...

full text

پیامدهای اجتماعی قحطی‌های عصر ناصری

در عصر ناصری قحطی‌های مکرری در ایران رخ داد که هر بار فجایع ناگواری به همراه داشت.با بروز قحطی‌ها، اوضاع جامعه دچار آشفتگی، بی‌نظمی و هرج‌ومرج می‌شد و پدیده‌هایی مانند تقلب و دزدی و راهزنی گسترش می‌یافت؛ گاه شدت گرسنگی، فقر، فلاکت و فشار روانی ناشی از غم از دست دادن عزیزان به حدی می‌رسید که عده‌ای خودکشی می‌کردند.از دیگر پدیده‌های شومی که در این دوران به چشم می‌خورد، مسئله آدم‌خواری است که گرسن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 18

pages  57- 77

publication date 2016-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023